เรามารู้จักพืชสกุล ลิ้นมังกร  (SANSEVIERIAS)

พืชสกุลลิ้นมังกรเป็นพืชอวบน้ำประเภทใบเลี้ยงเดี่ยว มีอายุยืนข้ามปี มีลำต้นเป็นเหง้าหรือไหลอยู่ใต้ดิน เหง้าจะมีปล้องสั้นและอวบอ้วน ไหลจะมีข้อห่างและเรียวยาวมีใบเป็นเกล็ดสั้นๆ หุ้ม และใบเกล็ดที่อยู่ส่วนปลายจะยาวมากขึ้นจนกลายมาเป็นใบไม้    ทั้งเหง้าและไหลจะเจริญเติบโตชอนไชไปใต้ผิวดิน เพื่อจะส่งหน่อใหม่ให้เติบโตแผ่ขยายบริเวณกว้างออกไปจากต้นแม่ รากจะแผ่ออกหาน้ำและอาหารโดยไม่แก่งแย่งกันเอง         พืชสกุลลิ้นมังกรมถิ่นกำเนิดและกระจายพันธุ์อยู่ตามประเทศเขตร้อนและแห้งแล้งหรือเขตทะเลทราย โดยเฉพาะทวีปแอฟริกา เช่น เคนย่า, เอธิโอเปีย, โมซัมบิค, ยูกันดา, มาดากัสการ์, แทนซาเนีย เป็นต้น แม้ว่าลิ้นมังกรจะมีถิ่นกำเนิดอยู่ในพื้นที่แห้งแล้ง แต่เมื่อนำมาปลูกเลี้ยงในสภาพแวดล้อมที่ต่างไปจากเดิม และมีการดูแลอย่างดี ปรากฏว่ามันสามารถเจริญเติบโตได้ดีและมีความสมบูรณ์สวยงามมากกว่าในถิ่นกำเนิดเดิม            ในประเทศไทยไม่มีรายงานว่าผู้ใดนำเข้ามา แต่คนไทยรู้จักและคุ้นเคยกับพืชสกุลลิ้นมังกรมานานแล้ว ลิ้นมังกรที่คนไทยรู้จัก คือ       1. พวกใบแบนยาว เรียกว่า ลิ้นมังกร ลิ้นแม่ยาย หอกพระอินทร์ ว่านลิ้นมังกร       2. พวกใบแบบสั้น เรียกว่า หูเสือ เกล็ดมังกร เล็บมังกร       3. พวกใบกลมยาว เรียกว่า งาช้าง ว่านงาช้าง               ลักษณะของใบจะมีเส้นใบแบนขนานไปตามแนวยาว ตั้งแต่โคนกาบใบไปจนจรดปลายใบ ภายในใบจะเก็บสะสมน้ำไว้มาก เหมือนกับพืชอวบน้ำอื่นๆ เช่น กระบองเพชร ว่านหางจระเข้ เป็นต้น การที่พืชมีการสะสมน้ำ ไว้ในส่วนต่างๆ ของลำต้นได้มาก พืชนั้นจะมีความอดทนต่อความแห้งแล้ง หรือการขาดน้ำได้เป็นเวลานาน         เนื้อใบของพืชสกุลลิ้นมังกรจะแข็งและหนา ใบทนทานอยู่ได้หลายปี รูปทรงของใบมีหลายลักษณะ เช่น         1. ใบรูปซ้อน           5. ใบแบนยาว         2. ใบโคนเรียวปลายป้าน           6. ใบเป็นแท่งกลมยาว         3. ใบป้อมสั้น           7. ใบร่อง         4. ใบรูปรี             ลักษณะขอบใบของพืชสกุลลิ้นมังกร มีลักษณะขอบใบเรียบ ขอบใบเป็นคลื่นขึ้นลง และไม่มีขอบใบเนื่องจากเป็นลักษณะแท่งกลม ที่สำคัญอีกประการหนึ่งคือ ใบของพืชสกุลนี้สามารถปักชำ ออกรากและแตกหน่อใหม่ได้ดี            ดอกของพืชสกุลนี้จะออกเป็นช่อเกิดจากกลางยอดของหน่อ ช่อดอกมี 3 ลักษณะ คือ                    1. ช่อยาวตรง                   2. ช่อเป็นกระจุกอยู่ปลายช่อ                   3. ช่อแยกแขนงย่อย       ผล ของพืชสกุลนี้ มีลักษณะกลมคล้ายพริกไทย ในแต่ละดอกสามารถติดผลได้ 3 เมล็ด โดยรังไข่แต่ละพูจะเจริญเติบโตพองออกเป็นทรงกลม แต่ละฐานของผลยังคงติดกันอยู่บนก้านๆ เดียว อาจจะมีเพียงผลเดียว ผลแฝดสองและแฝดสามก็ได้            ผลอ่อน มีสีเขียว เมื่อสุกจะมีสีเหลืองอมส้มและนิ่มเละ            พืชสกุลนี้ เป็นไม้ประดับประเภทประดับใบ ใช้ปลูกประดับสถานที่ในงานภูมิทัศน์ นิยมใช้จัดสวนและตั้งประดับเป็นไม้กระถาง ใช้ได้ทั้งภายในและภายนอกอาคาร มีความคงทน และปรับตัวเข้ากับสภาพร่มรำไรได้ดี เป็นพืชที่ช่วยฟอกอากาศ ดูดซับสารพิษบางชนิดในห้องหรืออาคารที่อับทึบ สามารถให้ก๊าซออกซิเจนในเวลากลางคืนได้ 1.เรามารู้จักพืชสกุลลิ้นมังกรกันเถอะ 2. พืชสกุลลิ้นมังกรกับความมหัศจรรย์ในตัวเอง 3. การปลูกและดูแลรักษา 4. การขยายพันธุ์         ขอขอบคุณ      คุณปราโมทย์    โรจน์เรืองแสง     และคุณสุกิจ    มูลอุดม   สำหรับข้อมูลจากหนังสือ Sansevierias Collection in Thailand      คุณบรรณลือ    ลดหวั่น    เอื้อเฟื้อ ภาพประกอบ